Menopoz öncesinde kadınların yaklaşık %5’inde yumurtlama işlevinin yarım kalmasına bağlı oluşan ve yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist ile görülen hastalık; polikistik over sendromu olarak adlandırılmaktadır.
Polikistik over sendromunun tanısı ve etkenleri konusunda yapılan araştırmalarda bugüne kadar tam olarak bir netice elde edilememiştir. Ancak polikistik over sendromunun genetik, beslenme alışkanlığı ve yaşam tarzı ile ilişli olduğu düşünülmektedir. Hastalığın çok sayıda belirtisi bulunmaktadır ve bu belirtilerin şiddeti her polikistik over sendromu hastasında farklı seyretmektedir.
Uzun vadeli risklerinden söz edebileceğimiz polikistik over sendromu hastalığı; göğüs ve rahim içi dokusunda kanser oluşumu ve kalp-damar sistemi ile ilgili hastalıkların meydana gelmesi riskini taşımaktadır. Yanı sıra polikistik over sendromuna bağlı olarak hamilelikte tansiyon yüksekliği ve gizli diyabet; menopoz sonrasında da şeker hastalığı görülebilir. Tüm bu risklerinden kaynaklı olarak polikistik over sendromu tedavi edilmesi gerekli olan bir hastalıktır.
İlaç ya da cerrahi işlemle polikistik over sendromunu tümüyle ortadan kaldırabilmek mümkün değildir. Kesin bir tedavisi olmaması sebebiyle polikistik over sendromunda tedavi planlaması hastanın semptomlarına göre yapılır. Söz konusu polikistik over sendromu hastasındaki belirti adet düzensizliği ise tedavi adeti düzenlemeye yöneliktir.
Hastalarda polikistik over sendromu tedavisi öncelikle aşırı kiloları vermekle başlar. Hormon düzeyindeki bozukluktan dolayı kilo alımında diyet bu duruma uygun programlanır. Cilt değişiklikleri yükselen erkeklik hormonlarına bağlıdır bu hormonları baskılamak içinde polikistik over sendromu tedavisinde ilaçlardan faydalanılır. Adet düzensizliğinde ise doğum kontrol hapları ile polikistik over sendromu tedavisi yapılmaktadır.
Kadınlarda pek çok faktöre bağlı olarak görülen polikistik over sendromu belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?
- Adet Düzensizliği
Ovülasyona bağlı olarak düzensiz ve yoğun adet kanamalarına sıkça rastlanır. Bu belirtiye yönelik tedavinin hedefi; yumurtlamayı yeniden sağlamaktır. Hamile kalmayı isteyen polikistik over sendromu hastasında yumurtlamayı uyaran ilaçlarden destek alınır ama yan etkilerinden dolayı ilaçlar uzun vadeli kullanılamaz.
Aşırı kilolar, polikistik over sendromu hastalarında adet sorunları nedenlerindendir. Zayıflama tedavisi ile yumurtlama tekrar eski düzenine dönmektedir.
Adet döngüsünün 15. gününden sonra progesteron ilaçları kullanmakta adet düzenlemek konusunda yardımcı olmaktadır.
- İnfertilite (Kısırlık)
Yumurtlama bozukluğuna bağlı olarak görülen kısırlık sorunu yaşayan kadınların %70’inde neden; polikistik over sendromudur. Gebe kalmak isteyen polikistik over sendromu hastalarında ilk olarak zayıflama tedavisi uygulanır.
Ayrıca doktor kontrolü altında yumurtlamayı uyarıcı klomifen sitrat ilacı da kullanılmaktadır. İlaç tedavisi başarılı neticelenirse yumurtalar, hormonal ilaçlar ile uyarılır daha sonra polikistik over sendromu hastasına aşılama yapılır.
Polikistik over sendromdan dolayı meydana gelen kısırlıkta diğer tedavi yöntemi laparoskopik diatermidir (LOD). Bu tedavi yönteminde laparoskopi ile yumurtlama şansı yükseltilir. Bu tedavide polikistik over sendromu hastalarının kısırlık süresi önem teşkil etmektedir.
- Tüylenme (Hirsutizm)
Erkeklik hormonlarının artması ile bıyık, çene, favori, boyun, ense, göğüs arası, göğüs ucu, bel, omuz, sırt, karın, kol ve bacak bölgelerindeki kıllar; artar, koyulaşır, kalınlaşır ve sertleşir. Söz konusu tüylenme belirtileri polikistik over sendromlu hastalarda sıkça görülmektedir.
Bazı kadınlarda tüylenme (hursitzm) sorununun giderilmesi için bleaching veya epilasyona başvurulmaktadır.
Erkeklik hormonlarının seviyesini düşürdüğü için doğum kontrol haplarından da destek alınabilir ancak bu haplar tek başına yeterli değildir.
- Kilo Sorunu (Obezite)
Polikistik over sendromu, insülin hormonu metabolizmasıyla yakın ilişkide olması sebebi ile polikistik over sendromu olan kadınlar özellikle göbek bölgesindeki kilo artışından yakınırlar.
- Akantoz Lekeleri
Akantoz genellikle diyabet veya diyabet eğilimine işaret eder. Koltukaltı, boyun, kasık,dirsek, meme altları ya da cildin herhangi bir bölgesinde görülen gri-kahve renkli lekelerdir.
- Saç Dökülmesi
Kanda erkeklik hormonu seviyesini polikistik over sendromu artırmaktadır ve erkek tipi saç dökülmesine sebep olmaktadır.
- Kronik Kasık Ağrısı
İleri düzeyde polikistik over sendromu vakası, yumurtalıkların büyümesine sebebiyet verir ve bu büyüme kasık bölgesinde sürekli bir ağrıya neden olur.
- Göğüslerden Süt Gelmesi
Prolaktin hormunu gebelik ve emzirme dönemi dışında yükseldiği takdirde göğüslerden süte benzer bir sıvı gelmesine sebep olabilir.
Polikistik over sendromu ile insülin rezistansı birlikte sıkça görüldüğünden dolayı polikistik over sendromu tedavisindeki yeni yaklaşımlardan biri de insülin duyarlılığını arttırıcı özelliğe sahip olan ilaçlara başvurulmasıdır.
Bu konuda yeterli düzeyde çalışma yapılmamış olmamasına karşın bu tedaviden alınan ilk sonuçlardaki başarı oranlarının yüksek olduğu gözlenmektedir.
