Tüp Bebek Tedavisinde Uygulanan Yöntemler

Tüp Bebek Tedavisinde Uygulanan Yöntemler

Kısırlık sorunu yasayan çiftlerde çocuk sahibi olmaları adına uygulanan tüp bebek tedavisinde başarı oranı, yaş faktöründen kaynaklı olarak değişkenlik göstermektedir.

• 30 yaşın altı %60
• 35 yaş civarı %40
• 40’lı yaşlarda ise %15 yasa göre değişen tüp bebek tedavisi başarı oranlarıdır.

Ancak bu başarı oranları tüp bebek tedavisini yalnız bir defaya mahsus deneyenler için geçerli sayılmaktadır. Yardımcı üreme yöntemlerinden olan tüp bebek tedavisini 4 defa yaptıranlarda bu basari oranı %90 üzerine çıkmaktadır.

Her tedavide olduğu gibi tüp bebek tedavisinde de başarı oranını arttırmak adına uygulanan yöntemler bulunmaktadır. Peki, tüp bebek tedavisinde uygulanan yöntemler nelerdir? Yazımızın devamında bu yöntemlerle ilgili bilgilendirmeler mevcuttur.

  • Histeroskopi ve histeroskopik endometrial hasarlama

Rahim içini kamera yardımı ile değerlendirerek ve rahim içinde olası bir sorun saptandığı takdirde bu sorunu hemen tedavi edebilme açısından destek olan yöntem, histeroskopi olarak adlandırılmaktadır. Başarısız tüp bebek denemeleri neticesinde yapılan histeroskopi yönteminde; rahim içi dokusunu yani endometriumu uyarma amaçlı olarak az düzeyde bir hasar verilerek daha sonraki ay gerçekleştirilecek olan embriyo transferinin başarılı sonuçlanmasını amaçlanmaktadır. Histeroskopi genel olarak zarar vermeyen ve ağrı hissedilmeyen bir yöntemdir. Yani sıra histeroskop işlemi genel anestezi de gerektirmemektedir.

  • Embriyoscope:

Tüp bebek tedavisinde elde edilen embriyolar, rahmi taklit etme niteliğine sahip inkübatör isimli cihazların içerisinde büyütülür. Embriyo gelişimini takip etmek, değerlendirmek ve hamilelik oluşumu başarısını arttıracak olan embriyoyu seçmek için her gün sabah saatlerinde veya gerekirse günde birkaç defa embriyolar bu inkübatörden çıkarılır ve mikroskop altında incelenir. İncelemede dahil her uygulama laboratuvar ortamında gerçekleştirilir. Fakat bu işlemin nadiren de olsa riskleri vardır. Söz konusu riskler: Embriyolar, dış ortamdaki kontrolleri sırasında zarar görebilir ve embriyoların gelişimi bu nedenle etkilenebilir. Son senelerde geliştirilen embryoscope (embriyoskop) cihazı sayesinde embriyolar inkübatörlerde büyütebiliyor ve gözlem altında tutulabiliyor.

  • Asisted Hatching (AHA)

Embriyonun etrafında koruyucu zar bulunmaktadır. Embriyodaki bu zar gelişim sürecinde olduğu 5-6. gün dışına doğru tomurcuklanır ve yırtılır. Sonrasında da embriyo endometrium dokusuna yerleşir. Embriyo transferi uygulamasından önce embriyonun implantasyonunu kolaylaştırmak için embriyo etrafında bulunan koruyucu zar inceltilir veya açılır. Bu yöntemin adı da assisted hatchıngtir. Kısaltması AHA olan asisted hatching yöntemi embriyonun rahim duvarına tutunmasını kolaylaştırmak adına uygulanan bir yöntemdir. Embriyoya uygulanan asisted hatching (AHA) yöntemi sayesinde kalınlaşmış veya sertleşmiş olan embriyo etrafındaki koruyucu özellikteki zardan embriyonun kurtulması hedeflenir. Bu yöntem embriyo transferi uygulamasından önce transfer edilecek olan embriyolara yapılmaktadır.
Tekrarlayan implantasyon başarısızlığı yaşayanlara, 35 yaş üzeri ve FSH hormonu seviyesi yüksek olan kadınlara, koruyucu zarı kalın olan embriyolara asisted hatching (AHA) yöntemi uygulanmaktadır.

  • Endometrial ko-kültür (Rahim içi doku kültürü)

Rahimden alınan hücreleri laboratuvar ortamında yaşatarak, gelişen embriyoların bu hücrelerden meydana gelen kültür ortamlarında hayatta kalmasını hedefleyen işlem endometrial ko-kültür yani rahim içi doku kültürüdür. Bu yöntemin bir başka adı ise yapay rahimdir. Endometrial ko-kültür yöntemi; adetin 21. günü endometriumdan alınan doku örneğinin dondurularak stoklanması ya da hemen kullanmak için kültüre edilmesi ile uygulanan tüp bebek tedavisi yöntemlerindendir.

  • Blastokist kültürü

Embriyolar tüp bebek tedavisindeki yumurta toplama aşamasından 5-6 gün sonra blastokist evresine gelir. Blastokist kültürü; embriyonun transfer edilmesi öncesinde, ömrünün uzatılmasına katkıda bulunan bir yöntemdir. Blastokist kültürü ile embriyo daha ayrıntılı incelenir ve olası olumsuzlukları giderilir.

  • Salfenjektomi

Salpinjektomi; bir ya da her iki fallop borularının çıkarılma işleminden meydana gelen cerrahi islemdir. Bu yöntem; dış gebeliklerde, kronik boru iltihabı, fallop borularının içinin sıvı ile dolarak kistleşmesi gibi vakalarda veya dölyatağı borusuna etki eden hastalıkların tedavisinde uygulanmaktadır. Laparoskopi yöntemi ile birlikte yapılan salpinjektomi işlemi günübirlik bir cerrahi uygulamadır ayrıca hastanede yatış da söz konusu değildir.

  • Preimplantasyon Genetik Tanı

Preimplantasyon genetik tanı (pgd) kistik fibrozis, talesemi veya dengeli yapısal translokasyon riski saptanan çiftlere uygulanmaktadır. Preimplantasyon genetik tarama (PGS) yöntemini uygulamadan embriyoların uterusa yerleştirilmesi öncesinde kromozomların anöploidi konusunda değerlendirilmesidir. Kromozom sayısının normalinden daha cok ya da daha az olması nedeniyle sıkça rastlanan kromozom anomalilerine anöploidi denir. PGS yöntemi sayesinde anomali ye rastlanmayan embriyolar tespit edilebilir ve böylelikle tüp bebek tedavisinde anneye kaliteli embriyolar transfer edilebilir.

  • Gebelik aşısı

Çok sayıda çift tüp bebek tedavisi sonrasında hamilelik oluşmadığı ya da düşük yaşandığı durumlarda üzüntü duyarlar ve strese maruz kalırlar. Kaliteli embriyo transferi de yapılmış olsa maalesef ki her zaman gebe kalınamayabilir. Rahime yapışmasından önce embriyonun gelişimindeki durma, Embriyoya ait rastlanan genetik sorunlar, embriyo kalitesindeki düşüklük, endometrium ya da immünolojik faktörler hamileliğin gerçekleşmemesine neden olabiliyor.

Gebelik aşısı, kaliteli embriyo tercih edilmesine karsın hamilelik gerçekleşmeyen ve tedavi esnasında rahim içi zarı kalınlığının yeteri kadar arttırılmadığı vakalarda kullanılmaktadır. Gebelik aşısının amacı; rahim içi zarını uyarıp embriyonun daha iyi tutunmasını sağlamaktır. Gebelik aşısı yönteminin uygulanması öncesinde; rahim içi zarındaki olası problemler değerlendirilir. Bu dege3lendirme ardından yumurtaların toplandığı gün kandaki beyaz kan hücreleri ayrıştırılıp bu hücreler hormon ve moleküller in takviye edildiği kültür ortamında çoğaltılır. Bu uygulama 48 saat sürer. 48 saat ardından embriyo transferi yapılacağı gün ya da 1 önceki gün; embriyonun rahime tutunma ihtimali artırması için gebelik aşısı enjekte edilir.

  • Doğal siklüs ve mini IVF

Doğal siklusta tüp bebek tedavisinde yumurta toplama işleminin yapılabilmesi ve kaliteli yumurta sağlanabilmesi için yumurtanın belirli bir olgunluk düzeyine gelmesi ve hiçbir çatlamanın olmaması gerekmektedir. Doğal siklus ile yapılan tüp bebek tedavileri; sadece kötü yumurtalık rezervi ne sahip ve standart tüp bebek tedavilerinde kullanılan ilaçlarla sonuç elde edilemeyen hastalarda alternatif bir yöntem olarak uygulanır.

Mini IVF tedavisinde amaç, mümkün mertebe sayıca az kimyasal madde kullanımı ile ICSI-mikroenjeksiyon yapılmasıdır. Bu yöntem özellikle over rezervi az olan ve 40 yaş üstünde bulunan hastalar için ideal olan alternatif bir tüp bebek tedavisi yöntemidir.

  • Tüp Bebek Tedavisinde Başarısızlık

Tüp bebek tedavisi neticesinde başarısızlıkla karşılaşılması l normaldir. Çünkü tüp bebek tedavisinde başarılı sonuç almayı etkileyen çok sayıda sebep bulunmaktadır. Tüp bebek tedavisinde başarısızlık sebepleri;

• Embriyo genetik yapısındaki bozukluk
• Yumurta geliştiren ilaçlarının düzenli olarak kullanılmaması
• Embriyonun geliştiği kültür ortamının yetersiz düzeyde olması
• Embriyo zarı kalınlığı
• Rahim ile alakalı doğumsal bozukluklar
• Rahimde miyom gibi oluşumlar
• Pıhtılaşma
• Enfeksiyon sebepli yapışıklıklar
• Çikolata kisti
• Tüplerde görülen enfeksiyon hastalıkları
• Karın içi cerrahi girişimlerden dolayı tüplerin tıkanması tüp bebek tedavisinde başarısızlık nedenleridir.

Başarısız tüp bebek tedavisi sonrasında tüm faktörler ayrıntılı olarak incelenerek, problem saptanmalı ve bu probleme uygun olan tedavi planlanmalıdır. Problemi saptamak için ihtiyaç duyulan testler ise şunlardır;

1. Ultrasonografi
2. HSG
3. Histeroskopi
4. Preimplantasyon başarısız tüp bebek tedavisinin faktörlerini değerlendirme haricinde tedavi edici fonksiyona da sahiptir.